Öğrencilerim bana sık sık Reading ve Listening puanlarını nasıl yükselteceklerini soruyorlar.
Kısa cevap “Daha fazla oku ve dinle”. Ancak bu cevap pek yeterli değil çünkü NASIL pratik yapacağınızı ve okuma ve dinleme materyallerini NEREDEN bulacağınızı bilmeniz lazım.
Okuma ve Dinleme Pratiği Nasıl Yapılır?
İki tür dinleme ve okuma alıştırması vardır – pasif ve aktif.
Bunlardan biri en yaygın ve en az etkili olanıdır, ancak diğeri becerilerinizi çok daha kısa sürede artıracaktır.
Pasif dinleme dediğim şey, sadece bir şarkıyı, konuşan insanları, haberleri vs. dinlemek ve başka hiçbir şey yapmamak demektir. Başka bir deyişle, dinlediğiniz şey hakkında düşünmemektir.
Pasif okuma ise bir şeyi basitçe okumak, ancak okuduklarınız hakkında düşünmek veya ondan bir şeyler öğrenmek için herhangi bir adım atmamak anlamına gelir.
Aktif Okuma ve Dinleme
Aktif olarak bir şey dinlediğiniz zaman daha az şey dinlersiniz ama dinlediğiniz şey hakkında çok daha derin düşünürsünüz. Ne dinlediğiniz hakkında daha derin düşünmek demek, çok daha verimli ve etkili bir şekilde öğrenmek anlamına gelir.
Örneğin, 30 dakikalık bir haber dinlemek yerine, sadece 3 dakikalık bir haber dinleyebilir ve duyduğunuz herhangi bir yeni kelime veya deyimi düşünebilir, bunların ne anlama geldiğini tahmin edebilir ve ardından bunları kullanarak gerçekçi bir cümle kurmaya çalışmak aktif dinleme yapmak demektir.
Aktif okuma, 30 dakika boyunca kitap okumak yerine, sadece bir paragraf okumanız, ancak her cümlenin gramerini ve işlevini düşünmeniz anlamına gelir. Daha sonra kendi yazınızda aynı gramer ve işlevleri kullanmayı denersiniz.
Aktif dinleme ve okuma, arkanıza yaslanıp İngilizce’nin sihirli bir şekilde beyninize yüklenmesini ummaktan çok daha fazlasını yapmanız demek. Hazırlık sürenizi sadece bu şekilde kısaltabilir ve İngilizce becerilerinizi ilerletebilirsiniz.
Aktif Okuma Örnekleri
Aktif okuma sırasında düşünmeniz gereken en önemli şeyler şunlardır:
- Kelime bilgisi
- Gramer
- Cümle yapısı
- Telaffuz
- Fikir geliştirme
Beşini birden yapmanızı kesinlikle önermiyorum. Çok fazla şeyi aynı anda düşünmeniz gerekecek. Bunun yerine, en zayıf olduğunuz alana odaklanarak başlayın. Zamanınızı en iyi şekilde kullanmanın yolu budur. Yani mesela kelime eksiğiniz olduğunu düşünüyorsanız ona odaklanın.
Yukarıdaki şeyler hakkında düşünmek, yazma ve konuşma becerilerinizi geliştirmenize de yardımcı olacaktır. Ne kadar çok okursanız, o kadar iyi yazar ve konuşursunuz.
Kelime Bilgisi
Okurken veya dinlerken aşağıdakileri yapmalısınız:
- Yeni kelimelerin veya ifadelerin altını çizin veya not edin.
- O bölümü tekrar okuyun veya dinleyin ve o kelimenin/cümlenin ne anlama geldiğini anlamaya çalışın.
- Sözlükteki anlamını kontrol edin. 2. adımı atlamayın!
- Özel bir kelime dağarcığı defterine yeni kelime/cümleyi yazın.
- Gerçekçi bir cümle kurarak yeni öğrendiğiniz kelimeyi/yapıyı kullanın.
- Kelimeyi/cümleyi hatırlamanıza yardımcı olması için anlam, telaffuz, örnek cümleler, eşanlamlılar vs. ekleyin.
- Düzenli olarak gözden geçirin.
Çok geçmeden, kullanabileceğiniz çok sayıda yeni kelime ve deyiminiz olacak.
Gramer
Okurken veya dinlerken aşağıdakileri yapmalısınız:
- Tam olarak anlamadığınız cümlelerin altını çizin veya not edin.
- Yazarın neden bu gramer yapısını kullandığını düşünün.
- Gramer yapısını tanımlayın.
- Bu yapıhakkında konu anlatımı bulun ve inceleyin.
- Konuşurken veya yazarken bu yapıyı kullanmaya çalışın.
- Düzenli olarak gözden geçirin.
Cümle Yapısı
- Bağlaçların altını çizin veya not edin (Firstly, however, although, for example, vs…)
- Cümlelerin işlevine ve konuşmacının/yazarın söyledikleriniı yapılandırmak için bu kelimeleri nasıl kullandığına dikkat edin.
- Yazınızı/konuşmanızı yapılandırmak için bu kelimeleri kendiniz kullanmayı deneyin.
Telaffuz
- İçinde bazı ilginç telaffuz örnekleri olan 1 – 2 cümle seçin.
- Onları birkaç kez dinleyin.
- Tonlama (bunu yukarı veya aşağı oklarla işaretleyin)
- Cümleyi yazın ve aşağıdaki gibi herhangi bir özelliği işaretleyin:
- Kelimeleri bağlama (bunu bir kelimeden diğerine bağlantı vererek işaretleyin)
- Zayıf sesler (bunlar için farklı bir renk kullanın)
- Vurgu (Kelimenin neresinde vurgu yapıldığının altını çizin)
- Konuşmacının söylediklerini taklit ederek yukarıdaki özellikleri kopyalamaya çalışın.
Fikir Geliştirme
- Konu cümlelerinin (paragrafların ilk cümleleri) altını çizin.
- Yazarın bu ana fikri açıklamalar ve örneklerle nasıl geliştirdiğine dikkat edin.
- Task 2 essaylerine çalışırken aynı tekniği kullanın.
En İyi Kaynakları Nereden Bulabilirsiniz?
Her şeyden önce, tüm zamanınızı IELTS sınavlarını dinleyerek ve okuyarak GEÇİRMEYİN. Aşırı sıkıcı bir şey. Tabii ki IELTS denemeleri yapmalısınız ama bunun reading ve listening çalışmalarınızın yalnızca %10-20’si kadar olması gerektiğini düşünüyorum.
Geri kalan %90-80’ı ilginç bulduğunuz veya daha da iyisi keyif aldığınız bir şeyi dinleyerek veya okuyarak doldurmalısınız. Harry Potter okumayı seviyorsanız, onu okuyun. Game of Thrones izlemeyi seviyorsanız onu izleyin. Çizgi filmleri mi tercih ediyorusnuz? Onlar da olur. İngilizce’de hoşunuza giden her şey iyidir.
Google, beğendiğiniz şeyleri bulmanızda size yardımcı olacak ama burada dil öğrenimi için son derece yararlı olduğunu düşündüğüm birkaç şey var:
- Podcastler
Podcastlere gerçekten bayılıyorum. Bunları indirebilir veya birçok uygulama veya web sitesi kullanarak dinleyebilirsiniz. Benim kişisel favori uygulamam Spotify.
Spotify’da milyonlarca podcast var, tek yapmanız gereken sevdiğiniz birini aramak ve bulmak. Beğendiğiniz bazı podcast’leri bulduğunuzda, onları istediğiniz zaman ve istediğiniz yerde dinleyebilirsiniz. Duraklatıp tekrar tekrar dinleyebileceğiniz için aktif dinleme için de mükemmeldirler.
- YouTube
Tıpkı radyonun yerini podcast’lerin alması gibi, televizyonun yerini de YouTube aldı. Yine, YouTube’da milyonlarca kanal var, yani tek yapmanız gereken sevdiğiniz bir şeyi aramak.
- TedTalks
Bunlar ilginç konular hakkında kısa konuşmalardır. İşin güzel tarafı, bunlar genellikle IELTS writing ve speaking testlerinde sorulan konulardandır. Fikir geliştirme ve kelime dağarcığı için harika bir yol.
Ne Kadar Çalışmanız Lazım?
Takdir edersiniz ki bu sorunun cevabı her insan için farklı, çünkü hepimizin farklı programları ve öğrenme stilleri var.
Çok fazla boş zamanı olan ya da çocuğu olmayan bir öğrencinin pratik yapmak için, çocukları olan ya da bir işte çalışan birine göre çok daha fazla zamanı olacaktır.
Bunun kısa cevabı, mümkün olduğunca pratik yapmanız lazım.
Pek çok insan pratik yapmak için zamanları olmadığını söylüyor, ancak gün boyunca pek çok fırsat var. Örneğin sabah kalktığınızda, işe giderken, spor yaparken, öğle tatilinde, okuldan/işten eve dönerken, yatmadan önce ve daha pek çok şey dinleyebilir veya okuyabilirsiniz.
Unutmamanız gereken şey, her şeyi sınavdan önceki son haftaya bırakmaktansa her gün biraz pratik yapmanın çok daha etkili olduğudur.