İngilizce’de güçlü ve etkili iletişimin yolu, iyi bir cümle yapısında geçer. İngilizce cümle yapısını öğrenmek, sözlü iletişiminizin yanı sıra yazınızı da geliştirecektir. Bir cümlenin bölümlerini iyi bilmeli ve bunları doğru bir şekilde kurmalısınız.
Cümleler tüm dillerin temel yapı taşlarıdır. İngilizce cümle yapısı ve sözdizimi kurallarının anlaşılması, uygulanması ve öğrenilmesi oldukça kolaydır. Bu yüzden bu kılavuzu sonuna kadar okuyun.
Bir özneyi ve bir fiili kafanıza göre birleştirmek ve dinleyicinin anlamasını ummak cazip gelebilir. İngilizce gramerinizi düzeltmek istiyorsanız, tam cümleler kurmaya çalışın. Yanlış olsalar bile, deneyim olacaktır.
Her dilin kendine özgü cümle yapısı kuralları var. İngilizce ile Türkçe arasında ileri geri çeviri yaparsanız, İngilizce kuralları konusunda asla gerçekten rahat olamazsınız. Bu yüzden önce İngilizce düşünerek cümleler kurmaya çalışın.
Bazı ifadeleri ve yapılarını ezberleyin. Bu sayede, her basit cümle kurduğunuzda cümle yapısı kurallarını düşünmek zorunda kalmazsınız. Sık kullandığınız birkaç cümle seçin ve bunları nasıl doğru söyleyeceğinizi ezberleyin.
İngilizce videolar izlemek, doğru cümle yapılarını tanımak için kulağınızı geliştirmenizi sağlar. Ana dili İngilizce olan kişilerin cümlelerini nasıl söylediklerine ne kadar çok dikkat ederseniz, bunu kendi kendinize taklit etmeniz ve öğrenmeniz o kadar kolay olacaktır.
İngilizce Cümlelerin Temel Yapı Taşları Nelerdir?
Özneler ve Yüklemler (Subjects and Predicates)
En temel İngilizce cümleler genellikle iki bölümden oluşur: özne ve yüklem. Özne, cümledeki eylemi yapan kişi veya şeydir. Yüklem, konuyla ilgili veya konuyla ilgili bilgi sağlar.
“I walk the dog” cümlesini ele alalım. Bu cümlede “I” öznedir, çünkü belirli bir eylemi gerçekleştiren kişiyi ifade eder. “walk the dog” yüklemdir çünkü bize öznenin (I) ne yaptığını söyler.
Diğer birkaç örneğe bakalım:
- I study at a private school.
- John works at a consulting firm.
- He likes the color blue a lot.
Bağımlı ve Bağımsız Cümlecikler (Independent and Dependent Clauses)
“Clause” yani “Cümlecik” dediğimiz şey, bir özne ve bir yüklem içeren bir kelime grubudur. Kendi başlarına anlamlı, tam cümleler olarak işlev görebilen bağımsız cümlecikler (independent clauses) vardır. Bunların dışında, anlamlı olması için bağımsız bir cümleciğe eklenmesi gereken bağımlı cümlecikler (dependant clauses) de vardır.
- Independent clause: They went to the club. (klübe gittiler.)
- Dependent clause: If they went to the club… (eğer klübe giderlerse…)
Doğrudan ve Dolaylı Nesneler (Direct and Indirect Objects)
Özneler, yüklemler ve yan cümlecikler herhangi bir cümlede bulunabilir, ancak doğrudan ve dolaylı nesneler yalnızca belirli cümlelerde bulunabilirler. Ayrıca, son derece yaygındırlar ve kullanıldıklarında onları tanıyabilmek oldukça önemlidir.
Doğrudan nesne (direct object), öznenin üzerinde bir eylem gerçekleştirdiği bir şeydir. Dolaylı nesne, eylemi kimin/neyin aldığıdır.
Tamam, kafa karıştırıcı görünüyor, biliyorum 🙂 Her öğrencinin, özellikle de başlangıç aşamasında olan öğrencilerin, yaygın İngilizce hataları yapması son derece doğaldır. Hatta bu hataları yapmanız gerekiyor, tüm yapmanız gereken bu hatalardan ders çıkartmak ve gelecekteki İngilizce cümleleri tasarlamak için bunları aklınızda tutmak.
Bir örnek yardımıyla konuyu açıklığa kavuşturalım:
- Susan gives the card to her brother. (Susan, kartı abisine verir.)
Bu cümlede “Her brother” kartı Susan’dan alır, dolayısıyla “Her brother” dolaylı nesnedir. Susan kart üzerinde bir eylem gerçekleştirdiğinden (“gives”), kart doğrudan nesnedir.
Artık İngilizce cümlelerin ana yapı taşlarını bildiğinize göre, bazı temel İngilizce cümle yapılarını ve bunlarla nasıl başa çıkacağınızı anlatmaya başlayabilirim.
Temel İngilizce Cümle Yapıları
Cümleler kısa ve basit veya uzun ve karmaşık olabilir. Aşağıda çeşitli türler ve bunları oluşturma kuralları bulacaksınız.
Simple Sentence: Basit bir cümle, tek bir bağımsız cümlecikten (independant clause) oluşur.
Örneğin “Jack ate the pizza” cümlesinin öznesi ve yüklemi vardır ve tam bir cümle olarak tek başına anlam ifade eder.
Compound Sentence: İki veya daha fazla basit cümlenin tipik olarak bağlaçlarla (and, or, but,…) veya noktalı virgülle birleştirilmesiyle oluşturulur.
Örneğin, “She stayed home and he went to the trip” cümlesi bileşik bir cümledir çünkü iki basit cümleye bölünebilir: “She stayed home.” ve “he went to the trip”.
Complex Sentence: Complex sentence, hem bağımsız hem de bağımlı cümlecikler içerir. (Independant & Dependant Clause)
Örneğin, “Susan finished the series even though she was getting late for work” cümlesi, bir independant clause (“Susan finished the series”) ve bir dependant clause’u (“even though she was getting late for work”) birleştirir.
İngilizce Cümle Sıralaması için Önemli Kurallar
Sıfatlar (adjectives) her zaman değiştirdikleri isim (noun) veya zamirden (pronoun) önce gelir. Zarflar (adverbs) tipik olarak değiştirdikleri fiilden (verb) sonra kullanılır. Örneğin, “she wore a dress pink” diyemeyiz, bunun yerine “she wore a pink dress” demeliyiz.
Cümlelerinize detay eklerken “place, manner, and time” kuralını unutmayın çünkü sıfatlar genellikle bu sıraya göre düzenlenir. Örneğin, İngilizce konuşan biri, “I travel to her house (place) by bus (method) every weekend (time).” şeklinde konuşur. “I travel by bus every weekend to her house.” demezler. (En azından düzgün ingilizce konuşanlar demez)
Elbette bu kurala uymayan ve gramer olarak doğru cümleler var ama bu standart sıralamadır.
Resmi İngilizce yazarken, cümlelere bağlaçlarla (conjunctions) başlamaktan kaçının. “and, but, yet, or, because” gibi sözcükler bağlaç örnekleridir. Bir bağlaçla başlamak dilbilgisi açısından yanlış değildir; ancak, İngilizce konuşanlar arasında sık kullanılan bir uygulamadır. Akademik yazılar yazarken hocalarınız sizden bu kurala uymanızı bekleyebilir. Resmi olmayan bir şekilde konuşurken veya yazarken çok önemli değil ama resmi ya da akademik cümlelere bağlaç ile başlamayın.
İngilizce’de bazı kelimeler her zaman sorularda kullanılır. Bunlar genellikle cümlenin başına yerleştirilir ve nasıl, ne zaman, neden, ne ve nerede gibi bilgileri içerir.
Örneğin:
- What is the shortest route to the bank?
- Where is the beauty salon in the town?
- How can I go to the grocery store alone?
Bu konu hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için İngilizce 5N+1K Soruları başlıklı yazıma göz atmanızı öneriyorum.
Bunlar, İngilizce cümleler ve yapılarıyla ilgili kurallardan bazılarıdır. Bunları unutmayın ve kafanızdan cümleler kurarak öğrendiklerinizi pratik etmeye çalışın.